میقات حج-جلد 39

ص: 9
و صفات برای انسان حاصل می‌شود. همانگونه که نور به خودی خود دلیل خویش است، انوار الهی نیز، که همه انوار جهان ملک و ملکوت فروغی از آن است، به خودی خود دلیل خویش است.
اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ ...؛ (1)
«خدا نور آسمان‌ها و زمین است.»
هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ ...؛ (2)
«او با شماست هر جا که باشید.»
هُوَ الَّذِی فِی السَّماءِ إِلهٌ وَ فِی اْلأَرْضِ إِلهٌ .... (3)
«او در آسمان خداست و در زمین نیز خداست.»
در دعای صباح است که حضرت امیر مؤمنان علیه السلام عرض می‌کند:
«یَا مَنْ دَلَّ عَلَی ذَاتِهِ بِذَاتِهِ»؛ «ای خدایی که ذات او دلیل بر ذات اوست.»
همه جا منزل عشق است که یارم همه جاست کور دل آنکه نبیند رخ زیبای تو را
امام خمینی
«عَمِیَتْ عَیْنٌ لا تَرَاکَ عَلَیْهَا رَقِیباً».
آنچه در کلمات بزرگان عرفان و ادب، در خصوص تجلّی حضرتِ حق آمده، به شکل کامل و عمیق در کلمات حضرت سید الشهدا آمده است. شاید بتوان گفت که عرفای اسلامی، با توجه به مطالب مذکور در کلمات و نیایش‌های ائمه اطهار علیهم السلام توانسته‌اند به چنین حقایق عظیم عرفانی برسند.
«یَا مَنْ تَجَلَّی بِکَمَالِ بَهَائِهِ»؛ «ای که به کمال زیبایی و روشنایی و شکوفایی تجلّی کرده‌ای.»
صدر الدین قونوی می‌گوید:
«تجلّی کننده فقط حضرت حق است. و وجود یک تجلّی از تجلّیات غیبیه است.» (4)
هر دو عالم یک فروغ روی اوست گفتمت پیدا و پنهان نیز هم
و به قول اقبال لاهوری:
این همه یک لحظه از اوقات اوست یک تجلّی از تجلّیات اوست (5)
ظهور و بروز هر چیزی، فرعِ بر تجلّی حضرت باری‌تعالی است که فقط او حقیقتاً «الظاهر» است. چون هر چیزی هر چه دارد از خداست؛ اگر مظهر اسمی از اسمای الهی نیز گردد، آن مظهریت نیز به فیض الهی است. بدین جهت حضرت امام حسین علیه السلام به خداوند سبحان عرض می‌کند:
«آیا غیرِ تو ظهوری دارد که تو آن ظهور را نداشته باشی تا اینکه او ظاهر کننده‌تر باشد؟!»؛ «أَ یَکُونُ لِغَیْرِکَ مِنَ الظُّهُورِ مَا لَیْسَ لَکَ حَتَّی یَکُونَ هُوَ الْمُظْهِرَ لَکَ؟».
با عاقلان بگو که رخ یار ظاهر است کاوش بس است، این همه در جستجوی دوست؟ (6)
آنکه می‌خواهد با جستجو به خدا برسد در واقع می‌خواهد به خود برسد؛ زیرا خداوند در همه‌جا هست و نجسته پیداست.
همه جا منزل عشق است که یارم همه جاست کور دل آنکه نبیند به جهان جای تورا (7)
به قول اقبال لاهوری:
«او همیشه پیداست. انسان گاهی گم می‌شود و به دنبال خود می‌گردد ولی گمان می‌کند که به دنبال اوست.»
که را جویی چرا در پیچ و تابی که او پیدا و تو زیر نقابی؟
تلاش او کنی جز خود نبینی تلاش خود کنی جز او نیابی (8)
امام خمینی قدس سره می‌فرماید: «دو جهان در پرتو نور جمالِ حضرت صاحب جمال ظاهر می‌شوند، اما آنکه این ظهور را نمی‌یابد، مانند خفّاش از نعمت بینایی محروم است!

---

1- کلّیات اقبال لاهوری، تصحیح احمد سروش، ص 408
2- دیوان امام خمینی قدس سره، غزل 26
3- همان.
4- همان.
5- کلّیات اقبال لاهوری، تصحیح احمد سروش، ص 408
6- دیوان امام خمینی قدس سره، غزل 26
7- همان.
8- همان.